Overzie leervormen en -activiteiten
Leren kan op verschillende manieren. Ontdek welke leervormen je allemaal kan inzetten.
Leren is leren. Waarom zou je je druk maken over de verschillende vormen waarin dit gebeurt?
Omdat als je een leertraject gaat ontwikkelen of leren in jouw organisatie of team wil bevorderen het heel nuttig is om de vele manieren van leren te begrijpen.
Of als je zelf iets moet leren je weet dat niet noodzakelijk een opleiding moet volgen maar dat er nog veel andere leermogelijkheden zijn.
Formeel, non-formeel en informeel leren
Formeel leren doe je in een leertraject dat het behalen van een erkend diploma, of (deel)certificaat als einddoel heeft. Het leertraject heeft vastomlijnde eindtermen en wordt verzorgd door een onderwijsinstelling of opleidingsinstituut.
- opleiding
- training
- module
- langdurige opleiding in onderwijs
Non-formeel leren doe je bij activiteiten die niet expliciet als leren zijn omschreven, maar die toch een belangrijke leercomponent inhouden.
- coaching
- duoleren
- e-learning (online training)
- intervisie
- jobrotatie
- leerbezoek
- lerende netwerken
- loopbaanbegeleiding
- mediatheek
- MOOC's
- mentoring – peter-meterschap
- podcasts
- referentiepersoon
- reflectiesessie
- sociale media
- studiedag
- teamsessie
- beeldmateriaal (video/film)
- wisselleren
- workshop
Informeel leren vindt niet gestructureerd of georganiseerd plaats. Het gebeurt spontaan, onder andere tijdens het uitvoeren van je taken op de werkvloer. Je leert dan van het werk zelf en van samenwerken met anderen. Dit kan ook incidenteel gebeuren, dan leer je onbedoeld iets. Er gaat bijvoorbeeld iets fout en dat los je op. Je leert terwijl je daar helemaal niet mee bezig was. Het leren was een bijproduct van iets anders.
- informatie opzoeken
- je inwerken
- leren van feedback
- gesprekken met collega's
- met een nieuw apparaat of systeem leren werken
- problemen oplossen
- samenwerken
- vakliteratuur lezen
- vergaderingen en overleg
Digitaal leren
Bij ‘digitaal’ of ‘online’ leren denk je snel aan ‘e-learnings’ en zelfstudiemodules waarbij de nadruk ligt op online leerstof. Een decenium geleden ging het nog om een veredelde powerpoint of een gedigitaliseerd boek. Nu blijft de techniek meer vormen van digitaal leren ontwikkelen.
Deelnemers volgen plaatsonafhankelijk op hetzelfde tijdstip via het internet de les samen met alle cursisten onder begeleiding van een docent.
Voorbeelden hiervan zijn virtual classrooms (of live online cursussen) en webinars.
Deelnemers volgen plaats- en tijdsonafhankelijk cursus via het internet. Eens de cursus is ontwikkeld kunnen een onbeperkt aantal personen de leermodule volgen wanneer zij dit wensen en dit zonder tijdslimiet. We kennen deze vorm als e-learning.
Een MOOC is een gratis online cursus waaraan iedereen kan deelnemen en waar uiteenlopende thema’s aan bod komen.
Het is een complete, op zichzelf staande online cursus die speciaal voor internetgebruikers is ontwikkeld en geen bijzondere eisen stelt aan de vooropleiding van de deelnemers.
MOOC-leveranciers bieden ook cursussen aan die uitsluitend tegen betaling te volgen zijn door geselecteerde doelgroepen binnen organisaties. Deze cursussen zijn niet ‘open’ en ‘massive’. Dit zijn SPOC’s.
Sociaal of samenwerkend leren gebeurt online via social apps, maar ook offline via je omgeving, netwerk of collega’s.
Bijv. deelname aan een facebook- of linkedingroep.
Serious gaming verwijst naar online spellen die leren als doel hebben. Ze worden namelijk ingezet om:
- kennis over te dragen
- Bewustwording te creëren
- Vaardigheden aan te leren
- Gedragsverandering te stimuleren
Bijv. corona-game (link naar https://playitsafe.eu/speel-het-corona-preventie-game/)
Simulaties zijn een nabootsing van de realiteit. Een gekend voorbeeld is de simulatie van een vliegtuig. Een piloot in opleiding leert via een vliegsimulatie de kneepjes van het vak. Dit gebeurt op een simulator: het apparaat/de techniek die nodig is om een simulatie te realiseren.
De computertechniek van Virtual Reality zorgt ervoor dat het lijkt of je in een andere omgeving bent. Je hebt hiervoor een virtual reality bril nodig. Deze laat je ogen een ander beeld zien, waardoor je je in een andere wereld waant. Het beeldscherm in de bril sluit je zicht namelijk van de buitenwereld waar je je bevindt. Een virtual reality bril registreert de bewegingen van je hoofd en laat je in 360 graden kijken. Hierdoor biedt hij vele mogelijkheden voor gamen en belevenissen. Het kan lijken of je in een fictieve wereld bent of in een omgeving zoals in de daadwerkelijke wereld.
Augmented Reality staat voor ‘toegevoegde realiteit’. Waar bij Virtual Reality het doel is om een totaal virtuele realiteit te beleven, draait AR om het verrijken of uitbreiden van de ‘echte’, fysieke wereld met virtuele elementen. Virtuele, computer gegenereerde beelden worden over de werkelijke wereld getoond.
Performance Support filtert informatie en bronnen on-demand die medewerkers nodig hebben terwijl ze daadwerkelijk aan het werk zijn. Daarbij zijn de werkprocessen en de verschillende rollen daarin, de eerste filters.
Het mantra is: just-in-time, just enough, just-for-me.
Blended en hybride leren
Moderne leeroplossingen maken gebruik van een blend of combinatie van leervormen.
Met blended leren verwijst men naar het combineren van face-to-face (offline) leervormen met online leermethoden:
- face-to-face activiteiten: interactie, groepsopdrachten, discussies, feedback, ervaringen delen, verhalen, presentaties, …
- online activiteiten: chatrooms, video’s, teamwerk, e-content, webinars, games, …
In een blended leerprogramma kan bijvoorbeeld een cursus beginnen met een online module, gevolgd door een aantal klassikale sessies, en afgesloten worden met een online toets. De mix van online en offline is vooraf vastgelegd. Deze aanpak zorgt ervoor dat de voordelen van beide leervormen worden benut.
Bij hybride leren is er meer flexibiliteit en keuzevrijheid voor de deelnemer. Deelnemers kiezen zelf of ze een sessie fysiek of online bijwonen. De hybride leeromgeving past zich aan de voorkeuren en behoeften van elke deelnemer aan. Een typisch voorbeeld is een les of workshop die tegelijk fysiek én via een livestream gevolgd kan worden, waarbij deelnemers zelf bepalen welke vorm voor hen het beste werkt.